791 पटक हेरिएको साता सार्वजनिक चर्चामा रहेको पुस्तक हो– योगमाया । अमेरिकामा बसोवास गरिरहेकी नीलम कार्की निहारिकाको नयाँ उपन्यास हो, ‘योगमाया’ । र, यो गम्भीर विषयमा लेखिएको मात्र नभई लामो अनुसन्धानपछि बजारमा आएको पुस्तक हो ।
सत्य घटनालाई उपन्यासमा ढाल्न लेखकले निकै मेहनत गरेको देखिन्छ । कृति लेख्न कतिसम्म मेहेनत गर्नुपर्छ भन्ने यसले बताएको छ ।
को हुन् योगमाया ?
योगमाया विक्रम सम्वत १९१७ सालमा भोजपुरको दिङ्लामा जन्मिएकी थिइन् । त्योबेला चाँडै विवाह गर्नुपर्ने चलन । योगमायाको विवाह पनि ५ वर्षकै उमेरमा १२ वर्षीय रामहरि कोइरालासँग भयो । अज्ञात रोगका कारण बालपतिको मृत्यु भएपछि योगमाया पुनः माइत नै फर्कनुपर्यो ।
सानै उमेरदेखि तीक्ष्ण स्वभावकी योगमाया कवितात्मक भाषामा कुरा गर्थिन् र एकपल्ट जानेको कुरालाई आकर्षक रुपमा अरुलाई बताउन सक्थिन् । तर तत्कालीन समाजले उनको तिक्ष्णताको उपहास गर्न थाल्यो । उल्टै उनलाई ‘पोइटोकुवा’, ‘अलच्छिनी’ र ‘बैकल्य’जस्ता नामले बोलाउन थाल्यो ।
घर, माइती र गाउँले समेतले उनको क्षमतालाई ‘जवानीले कुत्कुत्याएको’ अर्थमा लिन थाल्यो । तैपनि समाजमा ब्याप्त कुरीति र विसंगतीमाथि बोल्न छाडिनन्, योगमायाले । उनले पढेकी थिइनन् तर जति बुझिन्, त्यसकै आधारमा विरोध गर्न पछि परिनन् ।
